Research, Act & Reflect – 5 programma's geselecteerd

11 februari 2021

De Open Oproep Research, Act & Reflect vindt plaats tegen een achtergrond van maatschappelijk debat en protesten tegen systematische ongelijkheid en discriminatie. Het Stimuleringsfonds constateert dat er in Nederland de afgelopen jaren initiatieven zijn ontstaan van makers en platforms die vanuit een 'geleefde ervaring' en persoonlijke drive thema's aansnijden en gevestigde systemen bevragen die binnen de ontwerpsector nog onvoldoende worden gezien en erkend. Deze makers en platforms verhouden zich op geheel eigen wijze tot ontwerp en bevragen met hun praktijk wat ontwerp is of zou kunnen zijn. Met de oproep wil het fonds dit soort programma's stimuleren en zo bijdragen aan meerstemmigheid en verrijking van de creatieve industrie.

algemene indruk
Voor veel partijen was het de eerste keer dat zij een aanvraag indienden bij het Stimuleringsfonds. De thematiek van de open oproep werd vanuit opvallend uiteenlopende perspectieven benaderd. Het onderzoeken van dekoloniaal denken kwam in veel aanvragen terug, ook in enkele van de positief beoordeelde voorstellen. Ook waren verschillende voorstellen kritisch over de rol en verantwoordelijkheid van instituties in de kunst- en cultuursector. Het fonds onderstreept het belang van een duurzaam dialoog waarin organisaties zichzelf kritisch blijven bevragen ten aanzien van hun eigen rol en positie.

selectie
De adviescommissie, die bestond uit Harriët Mbonjani, Hicham Khalidi en Farida Sedoc, selecteerde vijf programma's. Afgezien van artistieke ambities en de benadering van de gekozen thematiek, weten de aanvragers van deze plannen in het bijzonder goed te duiden waar zij als organisatie of collectief op dit moment staan en hoe zij zichzelf middels de subsidie het komend jaar verder willen ontwikkelen:

Atelier LFMC – LFCM
De interdisciplinaire groep creatieven LFCM zet zich als collectief in voor een inclusieve creatieve industrie. In 2021 zal het collectief zich manifesteren als organisatie en toewerken naar een aantal activiteiten en presentaties. In dit programma kunnen gevestigde en beginnende makers zich ontwikkelen en vormen. Onderbelichte en ondervertegenwoordigde makers kunnen creëren zonder filter of tone polishing en zonder zich aan te passen aan een dominante cultuur. Het jaarprogramma Atelier LFMC gaat bestaan uit een onlineplatform en offlineproducties. Atelier LFMC gaat verder bouwen op vier pilaren: community building, duurzame samenwerkingen, radicale (kansen)gelijkheid en kwaliteit en authenticiteit. Voor het jaarprogramma zal LFMC onder andere samenwerken met OSCAM, het museale platform voor kunst, mode, design, vakmanschap en ontwikkeling in Amsterdam.

Wiaspora Proverbs – Bijlmer Parktheater
In het project Wiaspora Proverbs: Visual Mixtapes of Truth gaan Simone Zeefuik en Richard Kofi in het Bijlmer Parktheater een serie podcasts opnemen. De door Zeefuik en Kofi gelanceerde term wiaspora is een samensmelting van de woorden wi, wat in verschillende Afro-caribische talen 'wij' betekent, en 'diaspora'. Het vat samen wat in deze serie gesprekken centraal staat: het samenbrengen en zijn van Afro-Nederlandse makers, onderzoekers, docenten, maatschappelijk werkers, schrijvers en andere opiniemakers. Samen gaan zij in gesprek over de representatie van de Afro-Nederlandse gemeenschap in culturele musea en instituten, de publieke ruimte, populaire cultuur en films. De gesprekken centreren zich zowel rond materieel als immaterieel erfgoed. Zeefuik en Kofi beogen met het project in 2021 uit te groeien tot een platform voor kunstkritiek en culturele productie. Het programma zal ontwikkeld en uitgevoerd worden vanuit het Bijlmer Parktheater.

Symphony of the Unheard – (A)WAKE
In het jaarprogramma van (A)WAKE gaat de organisatie zich ontwikkelen tot cultureel instituut dat de nieuwe geluiden van het Midden-Oosten en Noord-Afrika en haar diaspora vertegenwoordigt. Lokale gemeenschappen en het universele discours kunnen hier samenkomen en representatie, self-awareness en ondersteuning staan centraal. Om tot een gelijkwaardige uitwisseling in intellect, middelen en netwerk te komen tussen het Midden-Oosten en Noord-Afrika en het westen wordt het emancipatorische potentieel van de digitale wereld onderzocht. (A)WAKE wil het domein van digitale cultuur eigen maken door het experiment aan te gaan en door te bouwen aan representatie en infrastructuur. Ook wil het counter-narratives presenteren op Euro-Amerikaanse gecentreerde ideeën. Hiermee wil (A)WAKE bijdragen aan de dekolonisatie van design en bouwen aan een meerjarig residentieprogramma dat bijdraagt aan professionalisering, talentontwikkeling en infrastructuur.

DSGN-IN: Ontwerpkritiek vanuit grassroots en dekoloniale perspectieven – New Urban collective / The Black Archives
DSGN-IN: Ontwerpkritiek vanuit grassroots en dekoloniale perspectieven is een open call waarin ontwerpers worden uitgenodigd vernieuwende ontwerpkritieken en -methodieken te ontwikkelen vanuit een dekoloniaal en intersectioneel perspectief. Door de reproductie van sociale ongelijkheid tegen het licht te houden, beoogt The Black Archives progressieve sociale verandering te stimuleren. Het project DSGN-IN bestaat uit twee delen. Het eerste deel betreft de expositie Facing Blackness, waarbij drie geselecteerde ontwerpers aan de hand van de verborgen geschiedenis van de anti-Zwarte Piet- en antiracismebeweging ontwerpend onderzoek doen naar koloniale beeldvorming. Op basis van het onderzoek maken de ontwerpers nieuw werk en organiseren ze een expositie bij The Black Archives in Amsterdam Oost. Het tweede deel, Bijlmer Dossier, is gericht op de gebiedsontwikkeling en gentrificatie van Amsterdam Zuidoost. Drie ontwerpers worden uitgenodigd ontwerpend onderzoek te doen naar uitsluitingsmechanismen binnen de gebiedsontwikkeling in Amsterdam Zuidoost en aan de hand van dit onderzoek alternatieve perspectieven ontwikkelen. De uitkomsten van dit traject worden verzameld in een memorandum. Tijdens de onderzoeksperiode worden zes ontwerpers ondersteund door artistiek adviseur Serana Angelista en ruimtelijke adviseur Wouter Pocornie (26H).

Teaching Design CONVERSATIONS continued ... – Teaching Design
In het project Teaching Design CONVERSATIONS continued ... doen Judith Leijdekkers en Lisa Baumgarten onderzoek naar de rol van ontwerponderwijs in het reproduceren van discriminerende structuren zoals seksisme, racisme en classisme. Via een serie gesprekken met docenten, studenten en alumni onderzoeken Leijdekkers en Baumgarten hoe en in welke mate onderdrukkende structuren ontwerponderwijs beïnvloeden. Ze richten zich tijdens dit onderzoek in eerste instantie op het Nederlandse ontwerponderwijs. Daarnaast gaan ze op zoek naar observaties en ervaringen van personen die op zoek zijn, of werken aan alternatieve structuren en verhalen. Het onderzoek kan gezien worden als een eerste stap in een langlopend onderzoek, met als doel om uiteindelijk tot een collectieve nieuwe benadering van ontwerponderwijs te komen. De 28 gesprekken zullen worden verdiept en worden gedeeld via een digitaal platform.

cijfers
Van de 39 in behandeling genomen subsidieverzoeken zijn er 13 positief beoordeeld. Vanwege het gelimiteerde budget van € 440.000 moest er worden geprioriteerd en werd de selectie teruggebracht tot 5. Het honoreringspercentage komt daarmee op 13%. Het budget voor deze oproep is afkomstig uit de covid-19-steunmaatregelen van het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap.