De Deelregeling Activiteitenprogramma’s ondersteunt programma’s op het gebied van architectuur, vormgeving en digitale cultuur of een combinatie van deze disciplines. Culturele instellingen kunnen eens per jaar een bijdrage aanvragen voor hun activiteitenprogramma met een maximale looptijd van een jaar.

selectie
De adviescommissie onder voorzitterschap van Rutger Wolfson heeft geadviseerd over 46 programma’s van instellingen op het gebied van de creatieve industrie. Zij vroegen in totaal ruim € 2,5 miljoen aan. De ronde was daarmee ruim overvraagd, waardoor de commissie scherpe keuzes moest maken. De gehonoreerde voorstellen leveren actief een bijdrage aan presentatie, kennisuitwisseling, experiment, reflectie en onderzoek op het gebied van architectuur, vormgeving of digitale cultuur. Met name een sterke platformfunctie en vernieuwende, agenderende programma’s werden door de adviescommissie gewaardeerd.

Op het gebied van digitale cultuur zijn negen voorstellen gehonoreerd, op het gebied van architectuur acht voorstellen, en zes voorstellen op het gebied van vormgeving. Ten slotte zijn drie interdisciplinaire voorstellen gehonoreerd.

nieuwe initiatieven
Er is een aantal nieuwkomers binnen de regeling ondersteund. Het betreft zes instellingen: The Hmm, Creative Coding, New Emergences, MacGuffin, Warehouse en Spatial Media Laboratories. De commissie acht het stimuleren van nieuwkomers van belang. Ze noemt de zes nieuwe instellingen binnen de regeling een waardevolle toevoeging op de bestaande praktijk. Volgens de commissie bieden de instellingen nieuwe platforms en onderzoeken de programma’s actuele vraagstukken en werkwijzen. Een voorbeeld is het programma van het nieuwe initiatief Warehouse dat zich richt op alternatieve, kritische modepraktijken door tentoonstellingen, debatten, performances, publicaties en podcasts te ontwikkelen.

diversiteit en inclusiviteit
De commissie acht diversiteit en inclusiviteit binnen de programma’s van groot belang. Het viel de commissie op dat deze thematiek te weinig aan bod komt in de voorstellen van deze ronde. Een aantal gehonoreerde voorstellen is volgens de commissie noemenswaardig op het gebied van diversiteit en inclusiviteit.

Zo richt het platform New Emergences zich via zijn programma ‘Amplifying Voices’ op het vraagstuk van diversiteit en ondergerepresenteerde stemmen binnen het terrein van de elektronische muziek en geluidskunst.

Ook zijn programmaonderdelen van het voorstel van Hackers & Designers interessant, zoals de Feminist Intersectional Search, opgezet in samenwerking met Read-in, Openbare bibliotheek Amsterdam en Atria Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, over het dominante Westerse denkkader in zoekresultaten.

PrintRoom richt zich in het komend jaarprogramma onder andere op niet-Westerse praktijken: Artists’ publishing is volgens het platform op dit moment nog een dominant Westers systeem, ondanks de groeiende participatie en radicaal vernieuwende bijdragen van niet-Westerse makers. Nog steeds bestaan artists’ book fairs en gespecialiseerde winkels/project spaces voornamelijk in West-Europa en Noord-Amerika, hoewel in Azië en Zuid-Amerika belangrijke spelers actief zijn. Hoe kan het perspectief van het veld breder en inclusiever worden en kan er worden geleerd van Do-It-Yourself productie- en presentatievormen van niet-Westerse artistieke ‘publishers’?

In Nederland staan we voor een aantal grote maatschappelijke veranderingen. Klimaatverandering en de invloed van technologie vragen om nieuwe ruimtelijke concepten, maar ook gezondheid, bevolkingsgroei en een meer sociaal-inclusieve samenleving. De NOVI speelt op deze veranderingen in met een langetermijnvisie voor een duurzame fysieke leefomgeving. Centraal daarin staat de verwevenheid van maatschappelijke en ruimtelijke opgaven, en het belang van samenwerking tussen overheid, markt en samenleving. Ook de wetgeving voor de fysieke leefomgeving wordt de komende jaren ingrijpend aangepast. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet ontstaat een nieuw stelsel, dat gericht is op het in onderlinge samenhang bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving. Gemeenten vervullen hierbij een faciliterende en co-creërende rol. Het ontwikkeltraject Anders werken aan stad, dorp en land bereidt gemeenten voor op deze nieuwe manier van werken.

Het ontwikkeltraject kent drie leerlijnen:

1. leefbaarheid
2. duurzaamheid
3. stedelijke transformatie

De begeleiding van het traject ligt in handen van Floor Ziegler (Stadmakerscentrum), Nicole Rijkens-Klomp (Pantopicon) en Edwin van Uum (UUM - Unlimited Urban Management).

beoordeling
De Open Oproep Anders werken aan dorp, stad en land leverde 22 inzendingen op. Bij de beoordeling en selectie van de inzendingen heeft het fonds zich laten adviseren door:

Gaston Gelissen, Programmadirectie Nationale Omgevingsvisie

Vera Winthagen, Strategisch Design Consultant, Gemeente Eindhoven

Jornt van Zuylen, projectleider Democratie in Actie, VNG

De adviseurs spreken hun waardering uit voor de diversiteit aan inzendingen voor deze open oproep. De regionale spreiding van de reacties is groot. Opvallend is ook de mate van diversiteit in het niveau van de inzendingen. Met name de grotere gemeenten lijken al meer ervaring in de samenwerking met stadslabs te hebben en dienden scherp uitgewerkte opgaven in en een groot aantal reeds betrokken partners om mee samen te werken. Betrokkenheid van de raad en/of het college van burgemeesters en wethouders werd bij de meeste inzendingen nog beperkt ingevuld.

Belangrijker dan het uitwerkingsniveau van de inzendingen was echter een belangrijk criterium voor deelname aan het ontwikkeltraject de relevantie van de leervraag binnen de thematiek en werkwijze van de open oproep. Op basis van een inhoudelijke bespreking van de lokale opgave, relevantie van de geformuleerde leerdoelen van de gemeente, betrokkenheid van de gemeente en de mate en wijze van samenwerking met lokale partners inzendingen zijn de adviseurs uiteindelijk tot een selectie van 18 gemeenten gekomen.

selectie
De volgende gemeenten zijn geselecteerd voor deelname aan het ontwikkeltraject Anders Werken aan stad, dorp en land:

1. Almere
2. Amersfoort
3. Amsterdam
4. Bergen Op Zoom
5. Borger-Odoorn
6. Breda
7. Heerlen
8. Heusden
9. Hoeksche Waard
10. Horst aan de Maas
11. Leeuwarden
12. Leiderdorp
13. Maastricht
14. Meerssen
15. Rotterdam
16. Schiedam
17. Súdwest Fryslân
18. Weert

Het ontwikkeltraject Anders werken aan dorp, stad en land is een samenwerking tussen het programma Democratie in Actie en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Het traject heeft als doel integrale aanpak van ruimtelijk-maatschappelijke opgaven te stimuleren en nieuwe samenwerkingsvormen tussen gemeenten, ontwerpers en culturele instellingen te stimuleren. In de uitvoering van het ontwikkeltraject legt het Stimuleringsfonds waar mogelijk ook de verbinding met de culturele regioprofielen.

startfase
Het ontwikkeltraject is bedoeld als startfase. De looptijd van het traject is van januari t/m mei 2019. In vijf maanden experimenteren gemeenten binnen hun lab met nieuwe participatieprocessen en samenwerkingsvormen. De startfase resulteert in:

1. overeenkomst voor samenwerking tussen gemeente van lokale samenwerkingspartners (bewoners, ondernemers, ontwerpers, maatschappelijke instellingen en/of kennisinstellingen) in een lab;
2. beschrijving van de beoogde effecten van het lab;
3. beschrijving van de activiteiten van het lab;
4. specificatie van de benodigde middelen (in tijd en geld) en de overeengekomen organisatiestructuur (verantwoordelijkheden, beslissingsbevoegdheid en financiering) van het lab.

vervolgfase
De labs kunnen na afloop van de startfase met een uitgewerkt projectplan voor de vervolgfase
subsidie aanvragen bij het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Per geselecteerd voorstel stelt het fonds hiervoor een maximumbedrag van € 25.000,- incl. btw beschikbaar, bestemd voor het inzetten van stadmakers en ontwerpers. Deze bijdrage bedraagt maximaal 50% van de totale begroting.

kennisnetwerk stadslabs
Het ontwikkeltraject Anders werken aan dorp, stad en land en bouwt voort op bestaande kennis en ervaring van een netwerk van 51 eerder door het Stimuleringsfonds ondersteunde stadslabs. Binnen de ondersteunde labs is in het afgelopen jaren veel kennis en ervaring opgedaan. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie heeft de opgedane kennis en ervaring binnen deze stadslabs gepubliceerd in een ‘ProeftuinNL e-zin’. Om de ontwikkeling van het stadslab kennisnetwerk te stimuleren, organiseert het fonds tevens verschillende bijeenkomsten. Verslagen van eerdere bijeenkomsten en de resultaten van enkele reflectieve onderzoeken vindt u op onze kennispagina Urbanisatie.

Geïnteresseerd in de voortgang van het ontwikkeltraject Anders werken in dorp, stad en land? Houd de website in de gaten en schrijf je hier in voor de speciale nieuwsbrief over urbanisatie, die het fonds enkele keren per jaar verstuurd.

stimuleringsprogramma Innovatieve Vormen van Opdrachtgeverschap
Met de lancering van dit ontwikkeltraject geeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie uitvoering aan het programma uit te voeren gericht op ‘Innovatieve Vormen van Opdrachtgeverschap’. Binnen dit programma ondersteunt het Stimuleringsfonds lokale en regionale initiatieven om te experimenteren met vernieuwende vormen van opdrachtgeverschap in de fysieke leefomgeving.
Het programma maakt onderdeel uit van de Actieagenda Ruimtelijk Ontwerp 2017-2020 dat door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie wordt uitgevoerd in opdracht van de ministeries van BZK en OCW.

Deze oproep is beëindigd, meer over de geselecteerde ontwerpers en resultaten vindt u hier.

Met de Open Oproep Professionalisering Ontwerppraktijk worden ontwerpers en kleine ontwerpbureaus in de gelegenheid gesteld tijd vrij te maken om hun praktijk toekomstbestendig te maken en activiteiten te ontwikkelen om hun toekomstvisies te realiseren. Drie adviseurs – Anne van der Zwaag, Ellen Schindler en Yassine Salihine – bogen zich over achttien voorstellen en selecteerden er hiervan zeven.

selectie
De geselecteerde ontwerpers en ontwerpbureaus zijn werkzaam in uiteenlopende disciplines binnen de vormgeving, maar nemen elk een bijzondere positie in het veld in. De studio’s zijn stuk voor stuk al een aantal jaar actief en hebben een goed functionerende praktijk en sterke portfolio’s opgebouwd. Ook de ontwerpers hebben consequent gewerkt aan kwaliteit in hun werk en projecten en beschikken over voor het vakgebied betekenisvolle portfolio’s. Uit hun voorstellen blijkt dat ze zich goed realiseren wat hun positie is en wat hun (maatschappelijke) verantwoordelijkheden zijn.

beoordeling
De ingediende voorstellen zijn getoetst aan de criteria vermeld in de oproeptekst. De selectie vond plaats op basis van de kwaliteit van het plan van aanpak. Er is gekeken naar betrokken deskundigheid, de probleemstelling en de artistieke kwaliteit van het werk van de aanvrager. Ook is de mate van zelfreflectie en zicht op de (verbetering van de) positionering betrokken in de selectie. De adviseurs beoordeelden daarnaast in hoeverre de projectplannen consistent zijn opgezet.

De voorstellen van de volgende ontwerpers en ontwerpbureaus zijn geselecteerd:
• The Soft World
• RNDR
• Circus Engelbregt
• Siba Sahabi
• VANTOT vof
• Alessandra Covini
• Kranen/Gille

reflectie
De aanvragers van de geselecteerde voorstellen weten hun toekomstvisies goed inhoudelijk te motiveren en de beoogde strategieën zijn een logische vervolgstap. In hun voorstellen zetten zij duidelijk uiteen waar ze tegenaan lopen in de verdere ontwikkeling van hun praktijk en waarom ze op dit moment tijd willen inplannen om aan hun toekomst te werken. Behalve gericht op de toekomst zijn de strategieën ook naar buiten toe gericht én wordt er ingezet op het nemen van de regie over de eigen praktijk om te komen tot een organisatiestructuur die de zakelijke ontwikkeling bevordert.

De adviseurs stellen dat het over het algemeen in veel voorstellen nog ontbreekt aan inzicht in de betekenis van de plannen voor de praktijk van de aanvrager op de lange termijn. Zij vinden over het geheel genomen dat in deze voorstellen de visie op de toekomst niet sterk is uitgedacht en dat de beoogde professionalisering niet voldoende inhoudelijk wordt ingezet. Zij verwachten dat daardoor verdieping zal uitblijven.

Een aantal plannen is in de ogen van de commissie te sterk gericht op de uitvoering van een (artistiek) project en te weinig op de ontwikkeling van een sterk organisatiemodel. Alhoewel de commissie een aantal projecten interessant vond, heeft ze in haar keuze voorrang gegeven aan projecten die op de langere termijn gericht zijn.

vervolg in 2019
Gezien de aanhoudende urgentie van het onderwerp wil het fonds de oproep dit jaar nogmaals uitschrijven. Houd onze nieuwsbrief en website in de gaten voor de updates.

Foto: Allesandra Covini door Kyoungtae Kim

De Open Oproep Salone del Mobile 2019 leverde 29 voorstellen op. Adviseurs Lucas Verweij, Marleen Engbersen en Chris Kabel selecteerden hieruit 11 voorstellen. De selectie biedt een rijk en divers beeld van de Nederlandse ontwerpsector binnen een internationale context. En de geselecteerde voorstellen onderscheiden zich sterk in artistieke kwaliteit, presentatievorm en strategie.

De presentatievoorstellen van de volgende aanvragers zijn geselecteerd:

• Stichting Cor Unum
• Adrianus Kundert United Enterprises
• Thijs Verhaar/Knitwear Lab
• Studio Sanne Visser
• Atelier Mark Sturkenboom
• Audrey Large
• Studio Minale-Maeda
• David Derksen Design
• Studio Joris de Groot
• OS & OOS
• Siba Sahabi

criteria
De ingediende voorstellen zijn getoetst aan de criteria die werden vermeld in de oproeptekst. Uitgangspunt voor de selectie vormden de kwaliteit van het te presenteren werk en het portfolio. De adviseurs beoordeelden de mate waarin de presentaties bijdragen aan de ontwikkeling van de internationale praktijk en het verbreden van het werkterrein van zowel de aanvrager als van de Nederlandse creatieve industrie. Daarnaast werd in de beoordeling betrokken in hoeverre de voorstellen consistent zijn opgezet en de mate waarin deze aansloten bij de doelstellingen van deze oproep en het Programma Internationalisering.

Het Get a Grant Event geeft een overzicht wat het Mondriaan Fonds en Stimuleringsfonds Creatieve Industrie te bieden hebben voor jonge creatieve professionals. Zoek jij financiering voor je project of praktijk? Medewerkers van beide fondsen vertellen over de subsidiemogelijkheden: wanneer kan je subsidie aanvragen, hoe gaat dit in z’n werk en waar moet je op letten? Daarnaast vertellen een beeldend kunstenaar en een ontwerper over hun ervaringen bij het indienen van een aanvraag en beantwoorden vragen uit het publiek. Aansluitend kun je specifieke vragen stellen aan de sprekers.

bijeenkomsten
Deze bijeenkomst is de eerste in een reeks van drie Get a Grant voorlichtingsbijeenkomsten die het Mondriaan Fonds en het Stimuleringsfonds dit jaar verspreid over het land organiseren.

Mondriaan Fonds
Het Mondriaan Fonds is het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed. Het fonds biedt onder andere een scala aan bijdragemogelijkheden voor kunstenaars en bemiddelaars (curatoren en critici) op het gebied van talentontwikkeling en praktijkverdieping.

Stimuleringsfonds
Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie is het cultuurfonds voor architectuur, vormgeving, digitale cultuur en alle mogelijke crossovers. Naast projectsubsidies vanuit de diverse regelingen zoals Vormgeving en Digitale cultuur, stelt het fonds binnen de regeling Talentontwikkeling jaarlijks een werkbeurs beschikbaar aan zo’n 25 talentvolle jonge ontwerpers/makers voor hun artistieke en professionele ontwikkeling.

Datum: donderdag 24 januari 2019
Tijdstip: 14.30 – 16.30 (inloop 14.00, daarna mogelijkheid voor individuele vragen aan de sprekers)
Locatie: Maastricht Academy of Fine Arts and Design, Herdenkingsplein 12
Toegang: gratis
Aanmelden: meld je hier aan via het aanmeldformulier

Sprekers: Beeldend kunstenaar Sanne Vaassen, Sarah Mesritz (Current Obsessions), Niels Engel (Mondriaan Fonds) en Eva Roolker (Stimuleringsfonds Creatieve Industrie)
Moderator: Valentijn Byvanck (directeur Marres)
Voertaal bijeenkomst: Engels