Zo richt het platform New Emergences zich via zijn programma ‘Amplifying Voices’ op het vraagstuk van diversiteit en ondergerepresenteerde stemmen binnen het terrein van de elektronische muziek en geluidskunst.
Ook zijn programmaonderdelen van het voorstel van Hackers & Designers interessant, zoals de Feminist Intersectional Search, opgezet in samenwerking met Read-in, Openbare bibliotheek Amsterdam en Atria Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, over het dominante Westerse denkkader in zoekresultaten.
PrintRoom richt zich in het komend jaarprogramma onder andere op niet-Westerse praktijken: Artists’ publishing is volgens het platform op dit moment nog een dominant Westers systeem, ondanks de groeiende participatie en radicaal vernieuwende bijdragen van niet-Westerse makers. Nog steeds bestaan artists’ book fairs en gespecialiseerde winkels/project spaces voornamelijk in West-Europa en Noord-Amerika, hoewel in Azië en Zuid-Amerika belangrijke spelers actief zijn. Hoe kan het perspectief van het veld breder en inclusiever worden en kan er worden geleerd van Do-It-Yourself productie- en presentatievormen van niet-Westerse artistieke ‘publishers’?
De 26 instellingen die een bijdrage ontvangen zijn:
• The Hmm
• CKB Zeeland
• AIR
• Hackers & Designers
• PrintRoom
• Platform GRAS
• TETEM
• Architectuur Centrum Amsterdam
• Creative Coding
• Transnatural
• ExtraExtra
• IMPAKT
• Reverb
• Current Obsession
• Spatial Media Laboratories
• Ontwerp Platform Arnhem
• Partizan Public
• SETUP
• What Design Can Do
• CAST
• CASA
• MacGuffin
• Warehouse
• Architectuurcentrum Nijmegen
• New Emergences
• Podium voor architectuur, Haarlemmermeer en Schiphol
Hier is meer informatie over de inhoud van de specifieke programma’s per instelling te lezen.
De sluitingsdatum voor de regeling Activiteitenprogramma’s in 2019 is 9 oktober. Het totaal beschikbare budget voor 2019 is € 1.450.000.
selectie
De aard van de geselecteerde voorstellen verschilt sterk. In de selectie zijn drie voorstellen opgenomen van meer toepassingsgerichte en concreet uitgewerkte ontwerpen, namelijk die van Studio David Derksen, Studio Joris de Groot en een overzichtstentoonstelling van Os & Oos. Presentaties van meer experimentele en onderzoekende projecten komen van Sanne Visser, Siba Sahabi en Studio Minale-Maeda. De presentatie van 'art-design' van Mark Sturkenboom richt zich op collectioneurs. Cor Unum en Knitwear Lab (Thijs Verhaar) tonen de innovatieve ontwerpresultaten van ontwerpers die gebruikmaken van de faciliteiten die de werkplaatsen bieden. Cor Unum presenteert keramiek van diverse, bekende ontwerpers. Het Knitwear laat live het werkproces zien waarin ontwerp en productie samenkomen en nodigt ontwerpers en labels uit om ter plekke te komen werken.
In de selectie zijn ook twee presentaties opgenomen van collectieven, namelijk Oddness van Adrianus Kundert (vier ontwerpers) en Morph van Audrey Large (vijftien ontwerpers). Beide presentaties zijn geïnitieerd en geproduceerd door jonge ontwerpers die zowel in vorm als in inhoud een alternatief geluid willen bieden op het gangbare meubel- en productontwerp in Milaan.
reflectie
Hoewel de locaties van de geselecteerde presentaties nog niet allemaal waren bevestigd, valt het de adviseurs op dat de aanvragers zich bewust zijn van de betekenis van de plek waar zij hun werk presenteren. Dit is van belang omdat de specifieke locaties in Milaan zich ieder onderscheidend van elkaar profileren. Opvallend en goed is ook dat de aanvragers in hun voorstellen inzicht gaven in de overwegingen die zij maken in relatie tot het werk dat wordt getoond, de presentatiestrategieën en de door henzelf geformuleerde doelstellingen.
Over het algemeen merken de adviseurs op dat de aard van de voorstellen een goede weerspiegeling is van de diversiteit van de Salone del Mobile. De beurs is niet langer puur gericht op meubelontwerp, maar is een plek geworden waar innovatie, creatieven in de breedste zin van het woord en de industrie elkaar kunnen vinden. De aanvragers weten volgens de adviseurs goed te omschrijven wat ze te bieden hebben in de context van de meubelbeurs.
De adviseurs zien tot slot een stijgende lijn ten aanzien van de professionaliteit van de aanvragers en de voorstellen. Dit blijkt uit de in de voorstellen getoonde beelden en de presentatiestrategieën. De adviseurs merken op dat dit geldt voor bijna alle aanvragen. Aanvragers zijn zich goed bewust van de inhoudelijke betekenis van hun werk en hun praktijk. Uit de voorstellen spreekt vaak een sterk ontwikkeld gedachtegoed.
Foto bovenaan: Adrianus Kundert United Enterprises
Turkije
Nagehan Kurali Alan is mede-oprichter van Design In Situ, een ontwerpstudio in Istanbul met een passie voor het creëren van digitale ervaringen met een verhaal. Nagehan schetste het beeld van Istanbul als urban speeltuin; een stad met uitdagingen en mogelijkheden. Binnen die context heeft de studio als missie om de openbare ruimte in te zetten voor meer interactie tussen mensen en in te spelen op sociaal gedrag. Bij het creëren van hun statements staat de interactieve techniek in dienst van de boodschap. Zoals in het geval van de politicus die uitte dat vrouwen niet hardop horen te lachen in de publieke ruimte. Deze quote plaatsten ze in ‘monument-handschrift’ op de muur en door het gebruik van interactieve techniek kreeg iedere voorbijganger een giechel te horen. Veel van hun werk, als vrouwelijke designers, is gerelateerd aan de positie van de vrouw, omdat de ontwikkeling van de stad niet vanzelfsprekend ruimte biedt aan vrouwen. Sociale media en nieuwe media wordt vervolgens gebruikt om het verhaal verder te verspreiden dan de openbare ruimte.
Rusland
Na Turkije verplaatsen we ons richting het koude noorden: het onafhankelijke collectief Fridaymilk in Murmansk waar Zhanna Guzenko en Oleg Khadartsev ons meer over vertellen. Als collectief verkennen ze de noordelijke identiteit en ontdekken ze ver van Moskou dat ze meer gemeen hebben met hun buren over de grens (Finland, Noorwegen, een deel van Zweden en de noordpoolcirkel), dan de inwoners van hun eigen land. Ze onderzoeken in een post-Sovjet Rusland wat het betekent om in Murmansk te leven. Dit gaat over het houden van een plek ondanks het ongemak, de strijd met de natuur en de infrastructuur; het is onder andere die strijd die vormgeeft aan een nieuwe noordelijke identiteit. Oleg gebruikt hiervoor de koelkast als metafoor, want je wilt niet alleen nemen wanneer je iets nodig hebt maar ook iets toevoegen. Dit doen Zhanna en Oleg onder andere met hun festival dat niet alleen fysieke warmte geeft maar vooral het idee van het decentraliseren van culturele centra promoot; een verlegging van de focus op hoofdsteden naar regio’s. Met digitale cultuur makers, architecten, vormgevers en journalisten wordt gebouwd aan de regionale identiteit en de beleving van de specifieke cultuur van dit gebied.
Marokko
Tot slot neemt Kenza Benchouchaïb, directeur van Kulte Center for contemporary art and editions in Rabat, ons mee in haar ervaringen. Het uitgangspunt van Gallery Kulte - is experimenteren met verschillende disciplines, analyses en reflecties op maatschappelijke kwesties in Marokko en Afrika in bredere zin. De rode draad is het bevragen van de publieke ruimte en de rol die verschillende groepen innemen. Als voorbeeld haalt Kenza het project ‘The Africans’ aan, dat het gesprek aangaat over ras en zwarte identiteit, een onderwerp dat volgens Kenza aandacht verdient in Marokko. Voor het project ‘Ghorfa’ - een kleine kamer die verschillende functies kan hebben - ontwikkelde kunstenaar Younes Rahmoun een reizende ‘ghorfa’ dat begon in zijn dorp in de bergen en na een reis langs verschillende werelddelen terugkwam bij zijn roots in de Rif-gebergte. Zijn boodschap ligt in het vermogen om je aan te passen aan verschillende omstandigheden en vanuit de nieuwe situatie opnieuw in contact te komen met het hier en nu. Deze veerkrachtigheid is een eigenschap die nodig is om samen te werken en impact te creëren in de Marokkaanse context.
open oproep
Na de reis langs alle projecten en de rijkdom aan presentaties door de internationale gasten, ging het gesprek verder over de parallellen in de projecten en de uitdagingen die komen kijken bij het inzetten van ontwerp voor inclusieve samenlevingen. Elementen als het opbouwen van vertrouwen, de lastige kwestie van mobiliteit (visa’s) en de contextgevoeligheid die nodig is om tot betekenisvolle samenwerkingen en projecten te komen werden besproken.
Tekst: Rachida Abdellaoui
Foto's: Mohamed Najah
