Zorgomgeving

Via de Open Oproep Nieuwe woonconcepten voor dak- en thuisloze jongeren werkten vijf ontwerpteams intensief samen met jongeren, gemeenten en hun lokale partners aan integrale oplossingen voor de problematiek waarmee deze jongeren kampen. In de participatieprojecten is veel aandacht uitgegaan naar de achterliggende problematiek en werd tegelijkertijd ingezet op het bieden van toekomstperspectief. Door met name ook samen met de jongeren aan de slag te gaan, kreeg de doelgroep een belangrijke positie in de verandertrajecten. De volgende vijf projecten werden in juni 2020 geselecteerd:

- Een nieuw fundament, Being A Designer
- Terug naar eigenwaarde, Garage2020
- Huishonger, Joes en Manon
- Woontuinen, Site Practice
- Volwaardige participatie, TAAK

In samenwerking met het Mondriaan Fonds bood het Stimuleringsfonds acht werkperioden aan in de artist-in-residence Re-creatie bij zorgorganisatie Reinaerde. De artist-in-residence opende in januari 2020 haar deuren en vormt het hart van een programma dat is ontwikkeld door kunstenaars en social designers Sjaak Langenberg en Rosé de Beer.

Op De Heygraeff wonen 166 mensen met een ernstige verstandelijke en/of lichamelijke beperking die 24 uurszorg nodig hebben. De focus van de artist-in-residence ligt op het vergroten van de wereld van zowel bewoners van De Heygraeff, als medewerkers van Reinaerde, en het verruimen van de blik die de omgeving heeft op mensen met een ernstige verstandelijke en/of lichamelijke beperking.

De ontwerpers die werden geselecteerd voor de artist-in-residence zijn: Robin Weidner, Arvid & Marie, Maidie van den Bos en ontwerpduo Anne Fehres en Luke Conroy. Lees hier meer over de projecten die zij tijdens hun werkperiode opzetten.

In november 2021 wonnen zorginstelling Reinaerde en Sjaak Langenberg en Rosé de Beer met Re-creatie de Elisabeth von Türingenprijs, een prijs voor voor voorbeeldstellende kunstprojecten in de zorg.

Op zoek naar nieuwe producten, ruimtelijke interventies of gezondheidsconcepten die mensen met (nog g)een chronische aandoening meer de regie geven over hun dagelijks leven schreef het Stimuleringsfonds samen met het Agis Innovatiefonds de Open Oproep Chronisch gezond uit. Drie opgaven werden geformuleerd:

- eigen regie in het alledaagse leven;
- versterking van samenredzaamheid;
- mensgerichte gezondheidsconcepten.

Zes coalities van gemeenten, zorgaanbieders, welzijnsorganisaties, particuliere initiatiefnemers, ondernemers en mensen met een aandoening gingen samenwerkingen aan met ontwerpers. De volgende zes voorstellen werden in maart 2020 geselecteerd:

- (On)gewoon goed wonen, Caro van Dijk Architectuur
- Kamer 9, morgenmakers
- FysiekFabriek, Aurore Brard
- Vastlopen tijdens de adolescentie, Reframing Studio
- Eigen regie op vermoeidheid, Open Concept
- Spiegel Stem, Monobanda

Via de Open Oproep Designing a Community of Care nodigde het Stimuleringsfonds gemeenten, zorgaanbieders en woningcorporaties van Nederland uit om samen met ontwerpers te werken aan de transitie van de zorg in de wijk. De aanleiding hiervoor vormden de nieuwe eisen die aan het zorgaanbod in onze wijken worden gesteld door vergrijzing, decentralisatie en technologische ontwikkelingen.

Verdeeld over vier opgaven ontwikkelden dertien multidisciplinaire teams met de inzet van ontwerpkracht verrassende nieuwe inzichten en denkrichtingen. De volgende dertien voorstellen werden in augustus 2018 geselecteerd:

Opgave 1: Nieuwe woonvormen
- Jong Gewoond, Vanschagen Architecten
- Zorg voor de wijk, KAW
- Van Woonwijk naar Leefwijk, De Unie Architecten

Opgave 2: Toegankelijke wijken
- Op zoek naar de tussenruimte, Laura Alvarez Architecture
- De Jol, TriMotion
- Ervaar Waldeck, Bureau od205 stedenbouw + landschap

Opgave 3: Zorg voor elkaar
- Verborgen talent, Nicky Liebregts & Manon van Hoeckel
- Verbouwen in dialoog, Ester van de Wiel en Studio Makkink & Bey
- Re-creatie, Sjaak Langenberg & Rosé de Beer
- Cascoland Van Deyssel, Cascoland

Opgave 4: Nieuwe financiële modellen
- Reframing Preventie, Reframing Studio
- ZelfregieHuis Delfshaven, Delfshaven Coöperatie
- De meervoudige business case van een sociaal intelligente leefomgeving, Urban Frameworks

Bekijk hier de reader Designing a Community of Care met verhalen van uiteenlopende partijen in het zorgveld en concrete voorbeelden uit de praktijk.
Beluister hieronder de podcastserie Designing a Community of Care waarin in gesprek wordt gegaan met Gijsbert van Herk (Zorg- en welzijnsorganisatie Humanitas), Hetty Linden (Gemeente Utrecht), Milja Kruijt (Zelfregie Huis Delfshaven) en Ronald van Dijk (woningcorporatie Rochdale).

Met de Open Oproep Dementie in de Openbare Ruimte riep het Stimuleringsfonds op om deel te nemen aan een onderzoekstraject gericht op het verbeteren van de toegankelijkheid en bruikbaarheid van de openbare ruimte voor mensen met dementie. Acht ontwerpers werden geselecteerd en werkten drie maanden samen met mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het ontwerpend onderzoek werd op locatie uitgevoerd in de Rotterdamse wijken Ommoord en Lombardijen. Het traject betreft een gezamenlijk initiatief van de gemeente Rotterdam en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. De volgende acht ontwerpers werden in april 2017 geselecteerd voor een samenwerkingstraject:

- Marc Andrews, social designer
- Arzu Ayikgezmez, architect
- Gerjanne van Gink, productontwerper
- Anja Guinée, landschapsarchitect
- Sanne Janssen, landschapsontwerper
- Marlou de Jong, participatief ontwerper
- Lotte van Laatum, productontwerper
- Anne van Abkoude, interieurarchitect

Via de Open Oproep Het nieuwe gasthuis vroeg het Stimuleringsfonds ontwerpers om nieuwe concepten te ontwikkelen voor tijdelijke huisvesting voor mensen met een lichte zorgvraag. Het in beeld brengen van de doelgroep en een inventarisatie van hun specifieke zorgvraag maakte deel uit van de opgave. Vijf samenwerkingsprojecten tussen ontwerpers en zorginstellingen en/of -organisaties werden ondersteund. De volgende projecten werden in juli 2015 geselecteerd:

- Thuis in de wijk, Remake, buro voor architectuur
- Het Leidse Gasthuis, GAAGA
- Het (Gast)huis van Welzijn, laura alvarez architecture & mauroparravicini b.v.
- Carebnb, De Jong Gortemaker Algra & Twynstra Gudde
- Het nieuwe gasthaus, Bureau B+B

Bekijk hier de publicatie Het Nieuwe Bartholomeus Gasthuis.

De Open Oproep Zelforganisatie in de zorg focuste op de veranderde situatie in de zorg als gevolg van aanpassingen in de verdeling van zorgbudgetten. Het Stimuleringsfonds riep op interdisciplinaire oplossingen te genereren voor de veranderingen in de organisatie en huisvesting van de zorg waarin aandacht voor veranderingen in het opdrachtgeverschap en de consequenties daarvan voor ontwerpers centraal staan. De volgende projecten werden in november 2013 geselecteerd:

- Familie-erf, Familie-hof, Familie-huis, Van Bergen Kolpa Architecten
- Werk voor mensen met een beperking, FORESTI/Grolleman-Wilting
- Grijstinten in de tussenmaat, Bureau Ritsema
- Wonen zonder zorg(en)?, Jefvanderputte architectuur
- Antroposofie als katalysator voor verandering in de organisatie en huisvesting van zorg, Drost + van Veen architecten