Verbindingen tussen onderwijs, praktijk en maatschappij

8 januari 2018flexibel verbinden
Dassen: ‘Bij sloop is het klaar, dan stopt alles wat je met elkaar op deze plek hebt opgebouwd. De geschiedenis en eigenaardigheden van het gebouw, maar ook de oplossingen en veranderingen.’ Daarom juicht Dassen de invalshoeken en opties die door de deelnemers aan de Open Oproep aangedragen gaan worden op voorhand toe. Hij hoopt en verwacht oprecht dat de voorstellen inspirerende, nieuwe perspectieven en aanknopingspunten zullen bieden. ‘Het zou zo veel mooier zijn als we daarmee het bestaande gebouw juist kunnen voorbereiden op veranderingen en dat het daarmee ook een nieuwe waarde en glans herpakt.’

Het inzicht dat je met bestaande dingen weer nieuwe dingen kunt doen is dus zowel wens als doel.’

CITAVERDE hoopt dat de taaiheid en ongemakken van het huidige gebouw omgebogen kunnen worden in een flexibele vorm en herkenbare uitstraling die past bij de variatie en veranderlijkheid die onderwijs zo eigen is. Dassen wil vooral dat het ‘nieuwe’ onderwijsgebouw de filosofie van de instelling weerspiegelt: ‘We willen verbinden met zowel buurt, stad, regio als met bedrijven én we willen onze studenten een levenshouding meegeven die gebaseerd is op het bewustzijn van herbruikbaarheid en recyclebaarheid. Het inzicht dat je met bestaande dingen weer nieuwe dingen kunt doen is dus zowel wens als doel.’

nieuwe visie
De behoefte aan inbedding en flexibilisering van het onderwijs en de huisvesting ervan zijn voor Marga Garms, adviseur huisvesting van Friesland College, reden om aan nieuwe visie daarop te werken. Ook dit college werkt samen met het bedrijfsleven en instellingen aan het gezamenlijk vormgeven van het onderwijs om studenten klaar te stomen voor de toekomst. Dit om de maatschappelijke positie van de opleiding te bestendigen, maar ook om aan te haken bij ontwikkelingen op economisch- en vastgoedgebied. Door middel van ‘praktijkroutes’ wordt het onderwijs nu al deels uitgevoerd binnen bedrijven en instellingen. Op termijn kan dit leiden tot minder ruimtebehoefte binnen de onderwijsgebouwen én tot een nieuwe visie op het ruimtegebruik. Daarbij kan ook gedacht worden aan het op termijn beschikbaar stellen van ruimte aan bedrijven en instellingen.

Voor het samenbrengen en vormgeven van tijdelijke én veranderlijke verbindingen en condities is de inbreng en visie van multidisciplinaire teams zeer gewenst.

Die gewenste verbinding richt zich in eerste instantie op bedrijven waarmee al wordt samengewerkt, maar sluit andere zeker niet uit. Garms: ‘In onze zoektocht naar een betere afstemming tussen de benodigde ruimte voor onderwijs en de vraag naar bedrijfsruimte in onze krimpregio speelt het betaalbaar houden van onze faciliteiten natuurlijk een rol.’ Door eigen vastgoed geschikt en beschikbaar te maken voor midden- en kleinbedrijf ontstaat een gezond business model waarvan de opbrengsten, zowel financieel als qua voorzieningenniveau, het onderwijs en studenten ten goede kunnen komen. Het Friesland College zoekt zo naar nieuwe huisvestingstrategieën waarmee de geschetste flexibiliteit en andere ontwikkelingen soepeler gehanteerd kunnen worden. Voor het samenbrengen en vormgeven van die tijdelijke én veranderlijke verbindingen en condities is de inbreng en visie van multidisciplinaire teams met, onder andere, ontwerpers zeer gewenst.

De verwachtingen en ambities zijn dus hoog in Leeuwarden. Garms erkent dat ze er zelf zeker nog niet uit zijn. Zeker is wel dat bij elke nog te maken keuze bij de huisvestingsstrategie de inhoud sturend is. ‘De inhoudelijke kwaliteit van veel voorstellen zal ons mogelijk confronteren met onmogelijkheden en knelpunten op details, maar het zal de integrale visie en ons handelen onvermijdelijk verrijken.’

verder dan gebouw denken
Marco Broekman beziet de ontwikkelingen rond de toekomst van leeromgevingen en de veranderende rol van architecten als programmeur met veel instemming en belangstelling. Samen met Dingeman Deijs Architects deed zijn bureau de afgelopen twee jaar ontwerpend onderzoek naar nieuwe leeromgevingen voor het middelbaar beroepsonderwijs van Amsterdam. Het onderzoek resulteerde onlangs in de studie ‘FLEX TEST ROC’. Broekman en Deijs stellen daarin onder meer vast dat, willen leeromgevingen voldoende en effectief veranderen, er behoefte is aan ‘koplopers die scholen, bedrijven, programma’s en passende huisvesting met elkaar weten te verbinden en het doorzettingsvermogen hebben deze vernieuwende trajecten te realiseren.’ Dat de huidige oproep gekoppeld is aan vier cases is dus bemoedigend.